Metody efektywnego uczenia się

Witam ponownie :)


Blog ten jest formą pracy semestralnej z metod efektywnego uczenia się i tworzenia prac projektowych. Jednak tematyka treningów pamięci zainteresowała mnie podczas szukania materiałów. Ostatnio zaczęłam się zastanawiać nad treningiem dla osób starszych. Osobiście widzę postępujące „luki” w pamięci moich Dziadków :(. Zastanawiam się, w jaki sposób zasugerować im aby ćwiczyli pamięć. Nie chcę, aby poczuli się dotknięci, a jednak chciałabym, aby spróbowali.


Jeżeli ktoś z Was jest w stanie nakłonić osoby starsze do zapoznania się z tymi ćwiczeniami, to korzystajcie. Ja obecnie jestem w trakcie pertraktacji ;) I słyszę często, że na takie pierdoły nie mają czasu. Oczywiście człowiek na emeryturze jest zawsze zabiegany

To kilka przykładów ćwiczeń, postaram się wstawić więcej. Mam nadzieję, że chociaż te zostaną zrobione przez moich Dzaidków.

Jeżeli już nie uczymy się bo "musimy", ale chcemy nadal ćwiczyć nasza pamięć polecam książkę "Pamięć na zawołanie. Metody i techniki pamięciowe" autorem jest Tony Buzan.

Książka ta jest moją lekturą obowiązkową i kiedy ją wypożyczyłam przez kilka dni najpierw marudziłam, że muszę ją przeczytać .

Okazała się całkiem fajna a zawarte w niej ćwiczenia są zabawne i kreatywne a przy okazji ćwiczą nasz mózg.

Czyta się miło i jest zrozumiała dla każdego, polecam

MAPA MYŚLI

Pewnie zastanawia Was co to takiego i czy przy tworzeniu tej mapy nie trzeba będzie wyjawić swoich sekretów? Lub co gorsza grzebać w myślach. Na szczęście nie. Jest to kolejna z mnemotechnik.

Mapa myśli (Mind Mapping – dosłownie „mapowanie myśli”) to metoda notowania, w której używa się krótkich haseł i rysunków. Od czasu wynalezienia tej metody w 1970 r. przez braci Tony’ego i Barry’ego Buzanów, wykorzystuje się ją w różnych dziedzinach życia.Podczas tradycyjnego uczenia się (czytania, przepisywania notatek) największy udział bierze właśnie lewa półkula. Zaletą stworzenia mapy myśli będzie więc zaangażowanie obu półkul, aby podczas współpracy zwiększyły twoją wydajność w zapamiętywaniu. A więc lewa półkula będzie odpowiedzialna za część merytoryczną mapy: słowa i wiedzę w nich zawartą, natomiast prawa będzie aktywna dzięki tworzeniu przestrzennych notatek, kolorom, rysunkom i dzięki dbałości o estetyczny efekt mapy myśli, a także reagować będzie na zawarte na mapie symbole.

Pamiętajmy, że problemy z zapamiętywaniem mogą wynikać z mało efektywnych metod przyswajania wiedzy, nie zaś z braku umiejętności zapamiętywania. Potwierdzają to mnemotechniki, które – stosowane w krótkim czasie (kilka dni, kilka tygodni) – mogą dać ogromne rezultaty i polepszyć nasze zasoby pamięciowe, ponieważ – wskutek ich stosowania – odciążona zostaje półkula lewa na rzecz zaangażowania prawej.

Mapy myśli zawierają esencję. Dzięki temu ich tworzenie oraz przeglądanie jest znacznie szybsze. W wypełnionej nauką sesji to ogromny atut.

Rozgałęziona  struktura mapy myśli oferują możliwość dopisywania nowych informacji w dowolnym jej miejscu.  W przypadku tradycyjnych notatek zwyczajnie nie ma na to miejsca. Z tego powodu  informacje ze sobą powiązane bywają rozbite na kilku stronach.

Stosując kolory, symbole i zakreślając ważne informacje możesz uczynić swoje mapy jeszcze przejrzystszymi.

Więc zaczynamy, tylko jak się do tego zabrac?

1. Zaczynamy od jasnej kartki w formacie A4 lub większym. Ważne, aby była to kartka bez kratki lub linii, by nie narzucały one kierunku robienia notatki. Kartkę umieszczamy w pozycji poziomej, która ułatwi dalsze sporządzanie mapy myśli.

2. Na środku umieszczamy najważniejsze słowo-klucz bądź obrazek/symbol ilustrujący może to być ogólna nazwa jakiegoś zagadnienia, zbioru, działu nauki – w zależności od tego, czego dotyczy mapa. Nie bójmy się dodać trochę kolorów, pogrubić litery. Ważne, by słowo lub symbol na środku wyróżniały się i były większe od reszty słów, które umieścimy na mapie myśli.

3. Od obrazka lub nazwy na środku kreślimy promieniste linie, najlepiej by w centrum kartki były grube i lekko zwężały się wraz z prowadzeniem linii.

4. Na grubych liniach wpisujemy kluczowe słowa lub pojęcia, od których odchodzić będą kolejne linie z informacjami.

5. Tworząc musimy pamiętać, że jedną z cech mapy myśli jest czytelność, nie powinniśmy więc umieszczać na niej nieskończonej liczby wyrazów, lecz zachować jej przejrzystość i łatwość odnajdywania informacji.

6. Jeden temat (jedna gałąź) = jeden kolor. W procesie zapamiętywania wskazane jest użycie kolorów, każdą linię potraktujmy jednym z nich, lecz zwróćmy uwagę, aby różniły się od siebie – im większy kontrast, tym lepsza jakość zapamiętania.

7. Możemy ponumerować linie główne ,będzie to miało duże znaczenie, jeśli musimy zapamiętać coś w konkretnej kolejności.

8.Jeśli zagadnienia na innych gałęziach są ze sobą związane – użyjmy strzałek, by je ze sobą połączyć.

9. Rysuj na mapie piktogramy, symbole i inne tego typu znaki graficzne, które zaangażują prawą półkulę w proces zapamiętywania.

10. Dla wydajnej pamięci bardzo ważne jest działanie za pomocą skojarzeń, nic dziwnego więc, że najbardziej interesuje nas to, co jest nam bliskie. Nadanie mapie oryginalnego charakteru nie tylko sprawi, że mózg działać będzie wydajniej – samo tworzenie mapy da nam mnóstwo frajdy. I najważniejsze, aby była ona zrozumiała właśnie dla nas, jeśli więc mamy nietypowe i oryginalne skojarzenia nie powstrzymujmy się przed ich użyciem

 

Najczęstszymi błędami przy robieniu mapy myśli są m.in: nieumieszczanie haseł na liniach; używanie jednej, monotonnej czcionki; stosowanie tej samej wielkości liter; tworzenie mapy w zbyt małym rozmiarze.

Organizacja wiedzy na mapie myśli

Wielofunkcyjność map myśli przejawia się w tym, że każda gałąź, nawet ta najmniejsza, może stać się centrum nowej mapy. Ukazuje to wręcz nieskończoność tej metody i możliwość generowania coraz to nowych skojarzeń. Dzięki przestrzennej strukturze informacje zawarte na mapie nie tracą kontekstu, jak ma to miejsce w notatkach linearnych. W celu stworzenia dobrej mapy myśli warto zastanowić się do czego będzie nam służyć oraz co chcemy za jej pomocą osiągnąć. Jeżeli hasła byłyby rozdziałami w książce, jaki nosiłyby tytuł? Zadajmy sobie pytania: kto?, co?, gdzie?, kiedy?, dlaczego?, po co? To pomoże zorganizować informacje, które umieścimy na mapie. Kolejnym sposobem, który ułatwi rozplanowanie mapy, będzie podzielenie haseł odchodzących od słowa-klucza według struktury zagadnienia (a więc jego formy), funkcji (do czego służy, co dzięki niemu możemy zrobić), procesów (jak to działa?) i innych tego typu cech, poprzez rozłożenie głównego zagadnienia na części pierwsze.

 
Zalety i ograniczenia mapy myśli

 Na mapie myśli można przedstawić w czytelny sposób nawet bardzo złożone problemy i zagadnienia posiadające wiele poziomów. Ponadto mapy oddają schemat pracy mózgu, który w dużej mierze korzysta ze skojarzeń i nie jest linearny. Oprócz tego proces zapamiętywania opiera się na ideach, grupach zagadnień, co o wiele łatwiej jest oddać poprzez mapę myśli niż inne sposoby notowania. Także tempo sporządzania takiej notatki jest duże, jeśli nie musimy używać zbędnych słów. Graficzny i przestrzenny charakter mapy umożliwia nam dodawanie kolejnych wiadomości bez utraty czytelności. Następnym korzystnym czynnikiem jest natychmiastowa widoczność stopnia ważności informacji, którą możemy określić poprzez jej położenie względem zagadnienia centralnego.
Warto zdać sobie sprawę z ograniczeń metody, jaką jest mapa myśli, ponieważ nie będzie ona efektywna w każdej sytuacji. Po pierwsze trudno sobie wyobrazić sporządzanie notatki za pomocą mapy z wykładu, kiedy to profesor prowadzi linearną narrację, a tempo pisania jest bardzo wysokie – zmiana informacji w inną formę niż linearna byłaby wtedy zbyt skomplikowana. Po drugie stopień czytelności mapy myśli dla osób innych niż autor może być ograniczony.

 

Moja mapa myśli z geografii

Twórz swoje mapy tak jak umiesz. Jeśli coś nie wychodzi –to dobrze bo przecież się uczysz!

 Z czasem nabierzesz wprawy i stanie się to normalne a mapy coraz lepsze! Aby samemu stwierdzić, czy Mapy Myśli są faktycznie tak skuteczne, dobrze jest zrobić min. 30.Do dzieła

Ja map myśli zrobiłam tylko pięć na blogu umieściłam jedną.

Mam nadzieję, że w jasny sposób opisałam sam proces tworzenia takiej mapy.

Po stworzeniu mapy już kojarzyłam zagadnienia umieszczone na rozgałęzieniach a głównie za sprawą symboli.

Polecam można się spełnić twórczo :)

Ps. znalazłam nawet program służący do tworzenia takich map, zobaczcie sami

https://www.mindmeister.com/?r=527919

https://www.mindmeister.com/?r=527919
https://pracownik.kul.pl/files/37602/public/tworzenie_map_mysli.pdf
https://witalni.pl/baza_wiedzy/mapy-mysli/
https://www.pfm.pl/artykuly/chroniczny-stres-a-neurony/1570

Aby nauczyć się w jak najkrótszym czasie danego materiału; danej lekcji czy wykładu, warto po wcześniejszym dopracowaniu notatek powtórzyć go tego samego dnia, gdy jeszcze dużo pamiętamy z lekcji.

Dobre zrozumienie materiału to podstawa. Nie ma sensu uczyć się na pamięć czegoś, czego nie rozumiemy, ponieważ niewiele z tego skorzystamy w praktyce, a ponadto będzie to wymagało od nas znacznie większych nakładów pracy. Co więcej, jeśli coś dobrze zrozumiemy i dopiero potem się tego nauczymy, to nowa wiedza łatwiej skojarzy się z innymi zagadnieniami i wiedzą, którą już posiadamy. Będziemy w stanie z niej bardziej twórczo korzystać.

Z pewnością nieraz przeżyłeś następującą sytuację: jutro egzamin. Uczysz się jak szalony cały wieczór. Rano robisz szybką powtórkę. Potem godzina stresu i… książka do kąta. Po kilku dniach w głowie jest pustka. Z wyuczonego materiału może pozostało jakieś 10% – 15%. Odłożenie książki po nauce bez powtórek to największy błąd, jaki można zrobić. Ludzką pamięć trzeba bowiem pobudzać poprzez umiejętne powtórki. Wystarczy bowiem, że w odpowiednim czasie zrobimy powtórkę.

Zasada jest prosta. Aby jak najdłużej zapamiętać dany materiał, gdy się go już nauczymy, należy go powtarzać w coraz to dłuższych odstępach czasu. Wtedy stale będziemy mieli duży poziom wiedzy o danym zagadnieniu. I tak na przykład, ze względu na prostotę wyznaczania w kalendarzu czasu powtórek, można je robić po jednej godzinie od nauczenia się, po jednym dniu, po jednym tygodniu, miesiącu i potem intensywnie np. przed maturą czy egzaminem.

Jeśli np. uczymy się tylko przed egzaminem albo wyłącznie na zasadzie rozwiązywania zadań z poprzednich lat, możemy również uzyskać dobre wyniki, ale wtedy szybko zapomnimy cały materiał i nie będziemy w stanie swobodnie i w dużym zakresie z niego korzystać.

Robiąc powtórki opracowanego materiału, nie musimy koniecznie siedzieć przy burku. Możemy np. chodzić po pokoju, czy też wygodnie siedzieć w fotelu (ach ten mój ulubiony fotelik).

Warto wypracować sobie stałe godziny uczenia się i aktywnego odpoczynku. Takie codzienne rytuały i rytm zajęć możemy zastosować po szkole czy wykładach na uczelni. Dzięki takim stałym porom będziemy szybciej i o wiele łatwiej mobilizować się oraz mieć możliwość skupienia na konkretnej pracy.
Przerwy

Regularne przerwy są pomocne w długotrwałym przechowywaniu wiedzy. P. Trougakos, profesor zarządzania na Uniwersytecie w Toronto Scarborough i Rotman School of Management porównuje koncentrację do mięśni, które po długotrwałym wysiłku potrzebują odpoczynku. Wykorzystaj więc czas wolny od nauki na robienie tego, co sprawia Ci przyjemność pamiętając o tym, że:
jeden cykl nauki nie powinien trwać dłużej niż pół godziny.
Im dłuższy cykl nauki, tym dłuższa przerwa (jednak przerwy w nauce trwające powyżej 7 minut wytrącają z bieżącego toku myślenia)
im dłuższy i trudniejszy do opanowania jest materiał, tym więcej potrzeba seansów nauki i więcej przerw, jeśli należysz do osób, które szybciej zapominają stosuj krótsze przerwy.
Jeśli zależy nam na efektywnym przyswajaniu wiedzy to zapomnijmy o biernej i bezmyślnej nauce na pamięć.
Trzeba pracować nad koncentracją, ucz się na różne sposoby.

Przy bardzo dużych blokach tematycznych oraz interdyscyplinarności danego zagadnienia polecam dobre opracowanie notatek i powtórki.
Nauka na ostatnią chwilę nie ma większego sensu a brak zrozumienia tematu może doprowadzić jedynie do mętliku w głowie.

https://slideplayer.pl/slide/813020/

http://www.edulider.pl/edukacja/jak-zorganizowac-optymalna-powtorke-materialu

https://nauka.zeslownikiem.pl/powtarzac-przyswojony-material

https://www.emag.pl/blog/felietony/10-rzeczy-ktorych-chyba-nie-wiedziales-o-wlasnym-mozgu/

Łańcuchowa technika skojarzeń

Metoda ta daje możliwość zapamiętywania długich list przedmiotów i odtworzenia ich w odpowiedniej kolejności
W tej technice kojarzy się ze sobą kolejne elementy. Obrazy te przechodząc jeden w drugi, tworzą swego rodzaju film, widziany oczyma wyobraźni.
Zapamiętując, musimy tworzyć obrazy w swojej wyobraźni. Wizualizacja stanowi fundament
sprawnego zapamiętywania. „Obrazy myślowe” to budulec pamięci pomagający
utrzymać informacje w naszym umyśle. Stosując wizualizacje, aktywizujemy prace mózgu.
Stosowanie łańcuchowej metody skojarzeń wymaga od nas pewnej elastyczności
i zmiany podejścia do procesu nauki. Nie możemy obawiać się absurdalności, dziwności czy
śmieszności naszych skojarzeń.

Lepiej zapamiętujemy, gdy wyobraźmy sobie osoby czy przedmioty będące w ruchu.
Dynamizujmy obrazy, a tworzone „historyjki” niech będą pełne akcji. Ruch przyciąga naszą
uwagę, a tym samym zwiększa koncentracje uwagi.

Załóżmy, że mamy zapamiętać następującą listę zakupów:mleko, kawa, ser, jabłka, chleb.

Należy w wyobraźni stworzyć łańcuch, łączący każdy następny element z poprzednim:

Np. wchodzimy do sklepu, w którym ekspedientką jest duża, uśmiechnięta butelka mleka. Ona to w trakcie podawania nam kawy, strąciła wszystkie kostki sera z półki. Ser spadając na podłogę, zmieniał się w dojrzałe soczyste jabłka, które ruchem dłoni pozdrawiały stojący na półce i obserwujący z dużym zainteresowaniem całą zaistniałą sytuację, chleb.

Skojarzenia-wyobrażenia, wykorzystujące wszystkie zmysły (wzrok, słuch, węch, dotyk), jak również te, które są zabawne, przesadzone, niezwykłe, dziwne są odpowiednie, bo zapadają na długo w pamięci, a o to właśnie chodzi. Przytoczony powyżej przykład zastosowania techniki łańcuszka jest banalny, ale warto zaznaczyć, że korzystając z tej techniki na co dzień, można zapamiętywać ogromną ilość informacji. Przy zapamiętywaniu techniką łańcuszka obowiązują te same zasady dobrego zapamiętywania, które wymienione zostały przy technice haków. Dodatkowo należy pamiętać o tym, by prawidłowo zapamiętać pierwszy element łańcuszka, gdyż bez niego trudno byłoby odtworzyć całość. Skuteczne jest np. wyobrażenie sobie, że ten pierwszy element „wyrasta” z jakiegoś punktu znajdującego się przed nami.

 Świetna technika polecam. Wiele radości daje wymyślanie historyjek.
W porównaniu z "hakami" dla mnie jest zbyt czasochłonna.
Można ją wykorzystać, kiedy bardzo zależy nam na kolejności zapamiętywanych przedmiotów w innym przypadku sprawdzą się nasze "haki".

Brzeskiewicz Z.; Superpamiec, COMES, Warszawa 1995
Buzan T.; Pamiec na zawołanie, Ravi, Łódz 1997